Bewindvoerders en curatoren stappen bij een faillissement vaker naar de rechter of belanden zelf in het beklaagdenbankje. Het gebakkelei komt doordat de rechten van schuldeisers onevenwichtig zijn verdeeld — in het voordeel van de banken. Dat beeld schetsen curatoren en deskundigen tegenover het FD.
Een faillissement is een voor de hand liggende bron voor conflicten. Zo kwam de curator van het failliete McGregor dit jaar in aanvaring met de financierende banken, daagden leveranciers van V&D de curatoren voor de rechter en procedeert vakbond FNV nog steeds tegen kinderopvangbedrijf Smallsteps dat zich via een flitsfaillissement goedkoop van personeel ontdeed.
Perry Sport
Het valt op dat er veel geruzie is, erkent Toni van Hees. Hij was curator van onder meer Perry Sport en wilde bij dat faillissement de banken die zich de verkoopopbrengsten van de winkels toe-eigenen voor de rechter slepen. Van Hees denkt dat een aantal factoren een rol speelt. ‘Een faillissement is een complexe situatie met veel botsende rechten en belangen’, zegt hij. Er is per definitie niet genoeg om iedereen te geven wat hem of haar toekomt. ‘En pijn nemen is nu eenmaal moeilijk. Zeker als er toch nog iets te verdelen is maar dat dan naar een andere partij gaat.’
Steeds vaker zijn dat de banken, waarvan de positie bij een bankroet in de loop van de tijd sterk is verbeterd. ‘Vrijwel nergens hebben banken zo’n ijzersterke positie als in Nederland’, weet Van Hees. ‘En nergens anders zijn de rechten van werknemers zo zwak als hier.’ Dat voelt aan als onrecht en dan proberen partijen hun recht te halen.
Probleemgevallen
Die juridisering wordt verder versterkt doordat de afdeling voor probleemgevallen bij de bank, de afdeling bijzonder beheer, sterk juridisch is. Met name Rabobank speelt volgens velen het spel keihard. Ook worden banken er nogal eens van beschuldigd vroegtijdig de stekker uit bedrijven te trekken, zoals bij Vion, Oad en MS Mode.
De ijzersterke positie van de banken brengt mogelijk ook curatoren er eerder toe om een zaak te beginnen, zegt Van Hees. Vaak maakt de bank aanspraak op vrijwel alles wat te verdelen valt. Voor de andere schuldeisers blijft er dan niets over. ‘Curatoren hebben daar vaak moeite mee en zien de bank in veel gevallen als hun natuurlijke vijand. En dat maakt het natuurlijk ook niet gemakkelijker.’
Hoge Raad
Het komt eveneens vaker voor dat banken een zaak tegen de curator beginnen, zegt Frits Kemp, die deze rol speelde bij onder meer Mexx en MS Mode. ‘De banken zetten curatoren zwaar onder druk.’ Dat kunnen ze omdat de Hoge Raad, de hoogste rechter in Nederland, vanaf 2008 in een paar ingrijpende arresten de positie van de bank bij een faillissement flink heeft versterkt.
De banken zijn bezig om dat voordeel uit te winnen en stappen naar de rechter om hun recent verworven rechten af te dwingen. Kemp: ‘Er gaat veel meer uit de boedel naar de banken dan vroeger. De Hoge Raad in Nederland is vriendelijker voor banken dan in welk ander beschaafd westers land dan ook. Dat is voor andere partijen moeilijk te verteren.’
Bron: FD